Ciekawe książki o Japonii po polsku

 Gdy myślimy o Japonii, często jawi się nam ona jako kraj odległy i “egzotyczny”. Łatwo można natknąć się na artykuły i treści pełne stereotypów, udziwniania i egzotyzowania. Dlatego jeśli chcemy faktycznie dowiedzieć się czegoś o Japonii i lepiej poznać jej różnorodną kulturę, pomocne mogą się okazać dobre książki, ale też ciekawe blogi czy social media twórców internetowych. Najlepiej wybrać książki, w których możemy przeczytać, co o swojej kulturze mówią sami Japończycy. Poniżej znajdziesz listę kilku ciekawych książek o Japonii, które w moim odczuciu stanowią dobry wstęp do poznania różnych stron Japonii.  Zapraszam na krótką podróż po lekturach.

Japonia w podróży

Marzysz o podróży do Japonii? A może już podróż odbyłaś/eś i tęsknisz za Japonią? Czy po prostu chcesz dowiedzieć się więcej o tym kraju? W każdym wypadku warto sięgnąć po książkę Japonia. Przewodnik osobisty autorstwa Patrycji Yamaguchi i Alana Kępskiego. Nowość wydana przez wydawnictwo Waneko grudniu zeszłego roku może służyć za szczególny rodzaj przewodnika, ale oferuje też o wiele więcej. Poszczególne rozdziały zabierają nas w podróż po prefekturach z północy na południe kraju. Nie znajdziemy tu jednak przewodnikowego natłoku informacji. Zamiast tego przeczytamy historie mniej oczywistych miejsc i opisy różnych aspektów kultury. Dużą część książki stanowią wywiady i historie osób, dla których sztuka czy rzemiosło to sposób na życie. Hana Umeda — artystka promująca w Polsce japoński taniec klasyczny, Futoshi Fuchikami — rzemieślnik z manufaktury papieru washi, stylistka kimon Stasia Matsumoto… to niektóre osoby, które opowiadają historie, pozwalające spojrzeć na Japonię jako kraj ludzi, a nie medialnych stereotypów. Zaletą Przewodnika… jest także wnikliwe, uczciwe spojrzenie na kulturowe tematy. Dzięki temu na przykład już na początku książki, na północy Japonii poznajemy rdzenną kulturę Ajnów i dowiadujemy się, że Japonia nie jest monolitem. Wisienką na torcie jest bardzo estetyczne wydanie i piękne ilustracje, dzięki czemu czytanie Przewodnika… to czysta przyjemność.

Japonia w kuchni

Poprzednia książka pewnością zachęca, by zbliżyć się do Japonii i odczuć ją na własnej skórze, a jak można bardziej „wczuć” się w inną kulturę, jeśli nie poprzez jedzenie? Tu przyda się nowe wydanie książki Japoński rok od kuchni Anny Jassem i Aleksandra Szojera, opublikowany w 2020 roku przez wydawnictwo Kirin. Jest to świetny wstęp do japońskiej kuchni pod przewodnictwem pięciu Japonek i jednego Japończyka. Autorzy opisują szereg podstawowych składników japońskich potraw — charakterystykę przypraw, rodzaje tofu i makaronów itd., sprzęt, wykorzystywany w kuchni, a także przepisy na bazowe półprodukty. Po tym treściwym, ale klarownym wprowadzeniu zamieszczono główną część książki: Kilkadziesiąt prostych przepisów na dania domowej kuchni japońskiej, które można łatwo przygotować w polskich realiach. Przepisy są podzielone według pór roku, a każdą z pór krótko scharakteryzowano z perspektywy kulinarnej i kulturowej. Pozwala to wczuć się w atmosferę, jaka w danym momencie panuje w Japonii. Całości dopełniają wyjątkowo apetyczne fotografie.

Japonia w sztuce

Z pełnym żołądkiem możemy szukać odpowiedzi na kolejne pytania: O sposób postrzegania świata przez Japończyków, ich wrażliwość, duszę. Te zagadnienia przybliżyć nam może dobra książka o japońskiej sztuce, taka jak Sześć wieków malarstwa japońskiego autorstwa Miyeko Murase wydana przez Arkady. W dziedzinie japońskiego malarstwa to jedna z najważniejszych pozycji na polskim rynku, do której odwołania można znaleźć w wielu pracach naukowych. Książkę otwiera opis historii malarstwa japońskiego od jego początków do około XV wieku. Następnie przedstawiono rozdziały odpowiadające poszczególnym okresom malarstwa. Każdy rozdział zawiera wstęp, który pozwala poznać charakterystykę epoki oraz przedstawienie kilku-kilkunastu najważniejszych artystów danego okresu. Opisy są niezbyt długie, za to treściwe i pomocne w zrozumieniu dzieł sztuki. Możemy za to cieszyć się dużą ilością pięknych ilustracji, ukazujących najważniejsze dzieła artystów. Albumowe wydanie oraz rzetelne i przystępnie przedstawione informacje sprawiają, że książka będzie ciekawa dla każdego, niezależnie od poziomu obeznania z japońską sztuką. Już samo przeglądanie albumu pozwala poczuć, w jaki sposób ewoluowało malarstwo w Japonii. Książkę kończy XX wiek, dzięki czemu możemy dostrzec w pracach wpływ malarstwa zachodniego.

Japonia w literaturze

Kulturę najlepiej poznaje się poprzez oddanie głosu jej uczestnikom, a jednym z najbardziej efektywnych nośników tego głosu może być literatura. Tu warto sięgnąć po wydaną w zeszłym roku przez WUJ książkę Stacja Tokio Ueno autorstwa Yu Miri. Poznamy w niej historię Kazu, który nie żyje, jest duchem mieszkającym w tokijskim parku Ueno. Książka, napisana w formie nawiedzających bohatera wspomnień, prowadzi nas przez pełne cierpienia i śmierci życie człowieka, walczącego z biedą. Kręte ścieżki doprowadziły Kazu do bezdomności w parku Ueno, gdzie skończył swoje życie. Dlaczego umieszczam literaturę w kategorii „ciekawe książki o Japonii”? Dzięki wspomnieniom bohatera możemy poznać ważne wydarzenia, jak na przykład narodziny cesarskiego syna, Igrzyska Olimpijskie z 1964 roku, czy katastrofa Fukushimy w 2011 roku, z perspektywy zwykłego człowieka. Obecna w życiu bohatera śmierć pozwala nam też spojrzeć na buddyzm z ludzkiej perspektywy (istotny w kulturze Japonii), a miejsce akcji pozwala poznać ważną część Tokio.

Japonia w społeczeństwie

Poznawanie Japonii zwykle zaczynamy od rzeczy najbardziej dla nas interesujących, pięknych i niezwykłych. Czytając o kraju odległym, z ograniczoną możliwością bezpośredniego poznania, łatwo wpaść w pułapkę egzotyzacji i idealizowania danej kultury. Z wyżyn stereotypów i mitów świetnie na ziemię sprowadzi nas reportaż Kwiaty w pudełku. Japonia oczami kobiet Karoliny Bednarz, wydany w 2018 roku przez Wydawnictwo Czarne. Autorka — absolwentka oksfordzkiej japonistyki, reportażystka, a obecnie założycielka wydawnictwa i księgarni Tajfuny — w serii esejów przedstawia nam historie Japonek. Możemy zatem poznać japoński odcień problemów, z którymi kobiety mierzą się na całym świecie — molestowanie i przemoc, samotne macierzyństwo, ale też poznać problemy wyłącznie japońskie, jak na przykład błędy w funkcjonowaniu koseki — japońskiego rejestru rodzinnego, do którego powinni (choć nie są) być wpisani wszyscy obywatele. Imponująca bibliografia pozwala zweryfikować informacje i znaleźć dalsze lektury. Kwiaty w pudełku… przypominają nam, że Japonia nie jest mityczną krainą gejsz i lolit, ale zamieszkują ją prawdziwi ludzie, którzy mają prawdziwe problemy. Takie ujęcie potrafi jednak przytłoczyć, dlatego lepiej czytać historie stopniowo, odpoczywając i przeplatając bardziej optymistyczną lekturą.

Współautorką tekstu jest Anna Chojnacka www.linkedin.com/in/anna-chojnacka-9723841b5