Nowy Rok w Japonii

         Podczas gdy w Polsce jesteśmy przyzwyczajeni do świętowania Nowego Roku 1 stycznia, w Japonii celebruje się go aż do 3 stycznia! W tym czasie jest też zamknięta większość sklepów. Nowy Rok, czyli お正月 (oshōgatsu), jest najważniejszym świętem w Japonii i czasem, który spędza się w rodzinnym gronie. Podobnie jak na Zachodzie nadejście nowego roku jest postrzegane jako „nowe otwarcie”, a kolejny rok ma być właśnie taki jak jego początek. 

Photo by Tianshu Liu on Unsplash

Co należy zrobić przed nadejściem Nowego Roku?

Pamiętam, że jako dziecko w Sylwestra było odkurzanie i sprzątanie, bo jak zaczniesz rok, tak będzie wyglądał. W sumie ma to sens, a poza tym ta tradycja obecna jest też w innych krajach, m.in w Wietnamie, Chinach czy właśnie w Japonii. Z tego powodu, w japońskich domach często przeprowadza się gruntowne porządki, tak zwane 大掃除 (oosōji) czy też spłaca długi. Można wtedy wejść w kolejny rok bez obciążających zobowiązań i problemów. 

Z okazji zakończenia roku, w grudniu organizuje się również 忘年会 (bōnenkai) – dosłownie spotkanie, na którym zapominamy kończący się rok. W styczniu z kolei popularne są 新年会(shinnenkai), czyli imprezy noworoczne. Spotkania te organizuje się głównie w firmach lub wśród osób związanych wspólnymi interesami.

Pierwszy świt, odwiedziny w świątyni i zastrzyk gotówki

W Japonii istnieje wiele tradycji związanych ze świętowaniem Nowego Roku. Dwie z nich to 初日の出(hatsuhinode) oraz 初詣で (hatsumōde). Hatsuhinode, czyli pierwszy świt, to tradycja polegająca właśnie na oglądaniu pierwszego wschodu słońca w rozpoczynającym się roku. Na tę okazję można wybrać malownicze miejsce, gdzie przeżycie będzie jeszcze bardziej wyjątkowe. Z kolei hatsumōde to pierwsze odwiedziny w chramie shintō lub świątyni buddyjskiej, często wraz z całą rodziną. Jeśli wybierzemy się do miejsca kultu o północy, usłyszymy rozbrzmiewające dzwony, które zapowiadają wejście w Nowy Rok.

Photo by Daniel Gregoire on Unsplash

Shōgatsu to także okazja do „wzbogacenia się” dla najmłodszych – dzieci często otrzymują お年玉 (otoshidama), czyli drobną sumę pieniędzy w kopercie. Im starsze dziecko, tym większa jest kwota, na jaką może liczyć. Co ciekawe, prezent ten wręczany jest nie tylko przez rodziców, ale też innych krewnych, czy nawet znajomych rodziny. Ciekawi Cię, ile znajdzie w kopercie dziecko 5 letnie, a ile 18 latek?

• Dzieci małe i do ukończenia podstawówki dostają średnio 5000 yenów ok. 175 zł.
• Nastolatki (do 15-16 roku życia) od 5000 do 10000 yenów (350 zł).
• Licealiści - ok. 10 000 yenów, przyjmuje się, że mogą mieć już 'arubaito' - pracę dorywczą, więc więcej raczej nie dostają więcej.

https://www.hisgo.com/us/destination-japan/blog/otoshidama_and_kakizome.html

A co z jedzeniem?

Oczywiście, każde ważne święto musi się również wiązać ze specjalnymi potrawami i nie inaczej jest w tym przypadku. Przykładowo, 31 grudnia podaje się symbolizujące długowieczność 年越し蕎麦(toshikoshi soba), czyli gryczany makaron w bulionie podawany z szalotką i ewentualnymi innymi dodatkami. Z kolei 1 stycznia zgodnie z tradycją je się dania takie jak お雑煮 (ozōni), czy też おせち料 (osechiryōri). Ozōni to zupa najczęściej zawierająca ciastka ryżowe mochi oraz inne składniki takie jak warzywa, owoce morza czy kurczak. Z kolei osechiryōri jest podawane w prostokątnych pudełkach z przegródkami. W każdej z nich znajduje się inna potrawa, która ma swoją symbolikę. Na przykład, czarna fasola ma oznaczać życzenie zdrowia, a czerwona ryba tai – dobry los. Nie obejdzie się też bez czegoś do picia! Na nowy rok pije się tzw. お屠蘇(otoso), czyli sake przyprawione specjalną mieszanką ziół (wśród nich są m.in. imbir, cynamon i pieprz japoński). Jego wypicie ma przynieść szczęście, długowieczność i zdrowie. 

Osechiryōri - https://belluna-gourmet.com/column/osechi_history.html

Jak powiedzieć "Szczęśliwego Nowego Roku" po japońsku?

 あけましておめでとうございます！(akemashite omedetō gozaimasu) 

lub

新年あけましておめでとうございます！(shinnen akemashite omedetō gozaimasu) 
 

Początek Nowego Roku to dla Japończyków brdzo ważny okres, dlatego warto zapamiętać te podstawowe informacje i zapoznać się z noworocznym słownictwem!

Lista słówek związanych z Nowym Rokiem w Japonii:

お正月 (oshōgatsu) – Nowy Rok

新年の寿 (shinnennokotobuki) – życzenia noworoczne

大掃除  (oosōji) – wielkie porządki

忘年会  (bōnenkai) – spotkanie na koniec roku

初日の出 (hatsuhinode) – pierwszy świt w Nowym Roku

初詣で (hatsumōde) – pierwsze odwiedziny w świątyni/chramie w Nowym Roku

 年越し蕎麦 (toshikoshi soba) – noworoczna potrawa z makaronem soba, jedzona 31.12

 おせち料 (osechiryōri) – noworoczna potrawa, składająca się z różnych dań w przegródkach

 お屠蘇 (otoso) – noworoczne sake przyprawione specjalną mieszanką ziół 

Współautorką tego artykułu jest Hanna Kowal, studentka lingwistyki stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego - https://www.linkedin.com/in/hanna-kowal-0945711b8/