Jak liczyć po japońsku?
Gdy uczymy się języka obcego, wśród pierwszych omawianych zagadnień pojawiają się liczebniki. Liczenie przydaje się w życiu codziennym i znacznie ułatwia dalszą naukę. W japońskim liczenie jest naprawdę łatwe, trzeba tylko zapamiętać kilka wyjątków. Warto również zwrócić uwagę na poprawną wymowę liczb. To właśnie błędna wymowa skusiła mnie do poruszenia tego tematu. W swojej pracy często mam styczność z osobami ćwiczącymi karate czy inne japońskie sporty walki, które licząc po japońsku robią błędy (od nich bolą mnie uszy).
Kiedyś Anna Lewandowska na swoim Instagramie też liczyła po japońsku. Moje uszy zwiędły! Błędy trenerów są powielane przez ćwiczących, a ja postanowiłam je sprostować. Co jest łatwe w liczeniu po japońsku? Najłatwiejsze w nauce liczenia po japońsku jest regularność. Aby nauczyć się liczyć do 99 wystarczy znać jedynie dziesięć słów, ale później wcale nie jest trudniej, bo kolejne 3 słowa pozwalają nam liczyć do milionów… Oczywiście są pewne niuanse i wyjątki, ale to zaledwie kilka zasad, których zapamiętanie nie jest trudne.
Liczymy po japońsku
Oto podstawowe liczebniki od 1 do 10 wraz z zapisem w kanji, hiraganie oraz romanizacją.
Dwa czytania 4, 7 i 9
W języku japońskim występują dwa czytania kanji: japońskie (訓読み - kunyomi) oraz sino-japońskie (音読み - onyomi). Czytania: yon (4 - よん), nana (7 - なな) oraz kyuu (9 - きゅう) to 'kunyomi', shi (4 - し), shichi (7 - しち ) oraz ku (9 - く) to 'onyomi'. Podczas liczenia używa się czytań sino-japońskich, ale dla czwórki, siódemki i dziewiątki stosuje się czytania japońskie (wiele zależy jednak od regionu Japonii). Na przykład 44 nie przeczytamy jako ‘shijuushi’, ale jako 'yonjuuyon'. Dlaczego? Liczba 4 w czytaniu sino jest homonimem słowa oznaczającego śmierć (shi - し - 死). Podobnie jest z shichi, ponadto brzmi ona również podobnie do ichi czy hachi, więc mogłaby być myląca. Czytania 'ku' dla 9 używamy dla liczb, przy których stoi klasyfikator (np. minuty, sekundy), a gdy po prostu liczymy będziemy używać 'kyuu'. Z kolei czytań chińskich używa się do podawania nazw miesięcy (kwiecień - shigatsu - しがつ - 四月, lipiec - shichigatsu しちがつ - 七月、wrzesień - kugatsu - くがつ - 九月).
Jak liczymy po japońsku od 11 do 19?
Aby utworzyć liczebniki od 11 do 19, wystarczy zastosować system 10 + cyfra. W ten sposób tworzymy:
Japońskie liczebniki od 20 do 99
Obowiązuje tu odwrotna zasada, najpierw podajemy cyfrę wskazującą na liczbę dziesiątek, a następnie dodajemy 10. Jeśli chcemy utworzyć bardziej rozbudowany liczebnik, dodajemy cyfrę jedności naa końcu. Oto kilka przykładów:
Co z setkami i większymi liczebnikami?
Tutaj zaczyna się nieco bardziej skomplikowana część japońskich liczb. W przeciwieństwie do Polski, gdzie bazą jest 1000 i podział po 3, w Japonii dzieli się je po 4 - stąd 10.000 jako ważna jednostka.
Warto również zwrócić uwagę, że ani 100（ひゃく - hyaku), ani 1000（せん - sen）nie są poprzedzone jedynką, a 10.000（いちまん - ichiman）i 100.000.000 (いちおく - ichioku) już tak, aczkolwiek nie jest to regułą i wiele osób pomija ‘ichi’.
Setki tworzymy bardzo podobnie jak liczby dwucyfrowe. Stwórzmy np. 238. Najpierw podajemy cyfrę wskazującą liczbę setek 2 (に- ni), następnie dodajemy 100 (ひゃく - hyaku) i na końcu 38 (さんじゅうはち - sanjuuhachi). Łącząc to wszystko, tworzy się liczba 238 - nihyakusanjuuhachiー にひゃくさんじゅうはち.
Jak zauważysz, występuje pewne wyjątki. Ma to miejsce przy cyfrze 3, po której hyaku zmienia się na byaku (sanbyaku – 300). Zmiana występuje również przy szóstce i ósemce, gdzie 600 czytamy jako ‘roppyaku’, a 800 jako happyaku.
Tysiące tworzymy tak jak w tabelce poniżej. Składa się je dosyć intuicyjnie na zasadzie kolejności, w jakiej występują cyfry. Dla tysięcy występują jedynie dwa wyjątki, 3000 czytamy jako ‘sanzen’, a 8000 jako ‘hassen’.
Wymowa japońska
Aby umiejętnie korzystać z japońskich liczebników, nie wystarczy je jedynie znać, trzeba też nauczyć się ich wymowy. Wśród zawodników karate możemy często zaobserwować niepoprawną wymowę. Dlaczego tak się dzieje? Prawdopodobnie z biegiem lat wśród zawodników utrwaliła się niepoprawna wymowa, zostali jej źle nauczeni bądź przetransformowała się na skutek uprawiania sportu (w końcu w karate najczęściej liczby się wykrzykuje).
Oto najczęstsze błędy popełniane w wymowie oraz jej poprawiona wersja:
1 - “iczi”, w wersji poprawnej jako “ici”.
4 - “szi”, w wersji poprawnej jako “si”. Można tutaj używać zarówno yon jak i shi, choć druga liczba kojarzona jest w Japonii negatywnie jako związana ze śmiercią (shi - し - 死.
7 - “sitz”, w wersji poprawnej jako “sici”. Podobnie jak przy czwórce, istnieją dwa warianty tej liczby – nana i shichi, jednak ta druga również mada negatywną konotację związaną ze śmiercią. (shi - し - 死).
8 - “hatz”, w wersji poprawnej jako “haci”.
10 - “dżu”, w wersji poprawnej jako “dziu”.
Współautorką tekstu jest Weronika Jendrzejewska, studentka etnolingwistyki UAM.
Do tego momentu jest łatwo, gorzej z klasyfikatorami ;)
OdpowiedzUsuńTak, masz rację, klasyfikatory są problematyczne, ale i tam są wspólne elementy i kilka zasad, których zapamiętanie sporo ułatwia;)
Usuń