Jak liczyć po chińsku?

Liczby towarzyszą nam na każdym kroku w każdym języku. Chiński nie jest pod tym względem wyjątkiem. Chińskie liczebniki to jedna z pierwszych rzeczy, jaką poznają uczący się chińskiego. Jak liczyć po chińsku i czym liczenie po chińsku różni się od liczenia po polsku czy angielsku? O tym poniżej.

Chińskie liczebniki

Chińczycy posługują się systemem dziesiętnym i używają cyfr arabskich podobnie jak my, ale mają też własne znaki służące do zapisu liczb. Są to:

• 零 (líng – wym. “ling”) lub O – 0

• 一 (yī – “i”) – 1

• 二 (èr – “ar”) – 2

• 三 (sān – “san”) – 3

• 四 (sì – “sy”) – 4

• 五 (wǔ – “łu”) – 5

• 六 (liù – “lioł”) – 6

• 七 (qī – “ci”) – 7

• 八 (bā – “ba”) – 8

• 九 (jiǔ – “dzioł”) – 9

• 十 (shí – “szy”) – 10

Znając te znaki, bardzo łatwo można układać większe liczby aż do 99. Od 11 do 19: 10 + liczba, od 20 do 99 - liczba + 10 + liczba.

Np. 十六 (shíliù – “szy lioł”) to 16, 二十 (èrshí – “ar szy”) to 20, 五十一 (wǔshíyī – “łu szy i”) to 51, 九十九 (jiǔshíjiǔ) to 99 i tak dalej.

Do zapisu liczb większych niż 99 potrzebne są kolejne specjalne znaki, takie jak 百 (bǎi - “baj”) – sto, 千 (qiān – “cien”) – tysiąc czy 万 (wàn – “łan”) – dziesięć tysięcy (potem do dziesięciu tysięcy dodajemy 10, 100, 1000 i tak powstają większe liczby np.: 十万 to 100 000). 

Warto wspomnieć, że po chińsku daty są czytane inaczej niż liczby, mianowicie czyta się je cyfra po cyfrze. Dla przykładu, 1949 jako liczba to 一千九百四十九, lecz jako data to 一九四九. W ten sam sposób czyta się między innymi numery telefonu – wtedy należy jednak zamienić jedynkę z 一 (yī – “i”) na 幺 (yāo – “jao”), np. numer 123 to 幺二三.

Klasyfikatory

W chińskim, aby powiedzieć o ilości, nie wystarczy sama liczba oraz nazwa rzeczy. Potrzebny jest jeszcze jeden specjalny znak, czyli klasyfikator. Klasyfikatory dla wielu uczących się chińskiego stanowią ogromną trudność (występują też w japońskim, wietnamskim i tajskim), ponieważ nie ma ich odpowiednika w języku polskim. Czy jednak na pewno? W końcu na obiad zjadamy jeden talerz zupy, a nie jedną zupę, w piekarni powiemy często: poproszę dwa bochenki chleba, a nie dwa chleby, a w sklepie spożywczym prosimy, żeby ukrojono nam kilka plasterków sera, a nie kilka serów. W języku chińskim talerze, bochenki i plasterki występują przy każdym słowie – to są właśnie klasyfikatory.

Chińskich klasyfikatorów jest całe mnóstwo i można je wymieniać godzinami. Poniżej znajdziesz te, których używa się najczęściej:

• 个 (gè – “ge”) – najbardziej powszechny klasyfikator, używany do większości rzeczy oraz ludzi, np. 一个人(rén – “żen”) → jeden człowiek

• 把 (bǎ – “ba”) – do rzeczy z uchwytem, które można trzymać w ręce, np. 三把雨伞(yǔsǎn – “ju san”) → trzy parasole

• 本 (běn – “ben”) – do książek, np. 四本书(shū – “szu”) → cztery książki

• 件 (jiàn – “dzien”) – do ubrań, np. 五件衬衫(chènshān – “czen szan”) → pięć koszul

• 杯 (bēi – “bej”) – kubek lub szklanka, np. 六杯茶(chá – “cza”) → sześć szklanek herbaty

• 张 (zhāng – “dżang”) – do rzeczy płaskich, np. 七张桌子(zhuōzi – “dżuo dzy”) → siedem stołów

• 台 (tái – “taj”) – do sprzętów RTV i AGD, np. 八台电脑(diànnǎo – “dien nao”) → osiem komputerów

• 只 (zhǐ – “dży”) – do małych zwierząt, np. 九只猫(māo – “mao”) → dziewięć kotów

• 辆 (liàng – “liang”) – do pojazdów kołowych, np. 十辆车(chē – ”cze”) → dziesięć samochodów

Należy także pamiętać, że podczas mówienia o ilości nie używa się 二 (èr – “ar”), tylko zastępuje się je słowem 两 (liǎng – “liang”), np. 两个人 – dwoje ludzi, 两杯茶 – dwie szklanki herbaty, 两只猫 – dwa koty.

To najważniejsze rzeczy, które trzeba wiedzieć o chińskich liczebnikach. O ile nauka samych liczb przez większość osób uważana jest za bardzo łatwą, klasyfikatory przez długi czas pozostają zmorą wielu. Nie ma w tym nic dziwnego – jest ich w końcu bardzo dużo, a niektóre z nich są bardzo specyficzne (np. klasyfikator 峰 (fēng - ”feng”), który jest stosowany tylko i wyłącznie do… wielbłądów). Nie martw się, że na początku nauki źle użyjesz któregoś klasyfikatora – sami Chińczycy niejednokrotnie miewają z nimi problemy. Na szczęście im większą wprawę w chińskim mamy, tym łatwiej przychodzą nam klasyfikatory i po pewnym czasie nie trzeba się w ogóle zastanawiać, którego gdzie użyć.

Kursy chińskiego dla dzieci i dorosłych - www.kurschinskiego.pl