Nowy Rok w Tajlandii – święto Songkran

Nowy Rok to święto ważne w równym stopniu dla wszystkich państw na świecie. Obchody związane z tym wydarzeniem to wyrażanie gotowości na rozpoczęcie nowego etapu w życiu i zamknięcie poprzedniego. Niektóre państwa, jak na przykład Korea Południowa, Wietnam i Chiny obchodzą Nowy Rok dwa razy, pierwszy raz zgodnie z kalendarzem słonecznym, a drugi - zgodnie z kalendarzem księżycowym lub księżycowo-słonecznym. Do państw obchodzących Nowy Rok dwa, a nawet trzy razy (ze względu na popularność chińskiego Nowego Roku) należy także Tajlandia, choć tam powtórne obchody związane są z tradycyjnym kalendarzem buddyjskim i nie przypominają noworocznego świętowania w żadnym z innych krajów, no może poza Laosem.

Czym jest Songkran i kiedy się odbywa?

Songkran to słowo pochodzące z sanskrytu, oznaczające „zbliżanie się” lub „przejście”. Jest to również nazwa jednego z najbardziej znanych festiwali organizowanych w Tajlandii, w pewnym stopniu przypomina on Poniedziałek Wielkanocny, zwany też inaczej lanym poniedziałkiem. Songkran przypada na drugi tydzień kwietnia między 13 a 16 dniem miesiąca. Kwiecień to w Tajlandii najgorętszy miesiąc w roku, zatem mieszkańcy tego kraju z ulgą przyjmują obchody wodnego święta. Przede wszystkim są to jednak obchody tajskiego Nowego Roku związane z przejściem Słońca ze znaku Ryb do znaku Barana.

Jak obchodzony jest Songkran?

W okresie świętowania z okazji Songkran nie sposób przejść przez ulicę i nie zostać przemoczonym, a turyści odwiedzający Tajlandię w tym okresie powinni liczyć się z tym, że zwiedzanie jest wówczas po prostu niemożliwe. Tajowie z upodobaniem polewają się nawzajem wodą z pomocą wiaderek lub pistoletów na wodę. Ponadto czas ten poświęcają również na spotkania rodzinne oraz wizyty w buddyjskich świątyniach. Ważnym elementem tajskiej kultury jest okazywanie szacunku seniorom rodu oraz proszenie ich o błogosławieństwo i pomyślność. W związku z tym ci, którzy mieszkają z dala od najbliższych, wracają w rodzinne strony, by właśnie z nimi celebrować wejście w nowy rok. Ze względu na świąteczny charakter dni te są wolne od pracy, żeby uwagę móc skupić na rodzinie i rytuałach.

https://www.umetravel.com/songkran-water-festival/

Noworoczne tradycje w Tajlandii

W tajskiej kulturze woda ma znaczenie symboliczne. Zgodnie ze starymi wierzeniami zmywa złe uczynki, przynosi oczyszczenie i szczęście oblanej osobie. Przy okazji także przynosi ulgę w kwietniowe upały, które nawet dla przyzwyczajonych do wysokich temperatur Tajów są uciążliwe. Wodne rytuały towarzyszą celebrującym w każdym z czterech dni świętowania.

Pierwszy dzień nazywany Wan Sungkharn Long to dzień sprzątania i porządkowania domostw. Jest to również uroczystość z procesjami obrazów Buddy, które mają miejsce praktycznie w całym kraju. Drugi to Wan Nao, ostatni dzień starego roku. W ten czas Tajowie przygotowują pokarm, który następnego dnia zaniosą buddyjskim mnichom w ofierze. 15 kwietnia to Wan Payawan, czyli Nowy Rok. Tego dnia ludzie udają się do świątyń, niosąc przygotowane wcześniej ofiary. W świątyni obmywają obraz Buddy wodą jaśminową i biorą udział w wielorakich rytuałach mających w przyszłości przynieść im pomyślność.

16 kwietnia nazywany jest Wan Parg-bpee, czas poświęca się wtedy przede wszystkim przodkom, protoplastom i seniorom rodów. Delikatnie polewa się ich dłonie wodą, by następnie otrzymać ich błogosławieństwo.

Czym charakteryzują się obchody poszczególnych regionów Tajlandii?

Charakterystyczne dla centralnych obszarów kraju w obchodach Songkran są na przykład ofiary, do świątyń zanosi się piasek do budowy piaskowych pagód lub napraw. Poza tym praktykuje się też uwalnianie zwierząt: ryb czy też ptaków. Na ulicach królują kolorowe stroje towarzyszące artystom podczas folkowych występów i parad. Na północy 13 kwietnia świętowany jest wystrzałami z broni palnej i petardami, co ma symbolizować odpędzanie nieszczęścia. Bangkok, Chiang Mai i Pukhet tętnią w tym czasie życiem. W stolicy ulice San Khao i Silom stanowią centrum świętowania Songkran we współczesnym, mniej tradycyjnym wymiarze. Drogi są zamknięte dla ruchu pojazdów i komunikacji miejskiej. Zabawa trwa dzień i noc przy akompaniamencie wiader wypełnionych wodą i pistoletów na wodę.

W Chiang Mai odbywa się jedna z największych uroczystości Songkran, zaczynająca się już 12 kwietnia. Obfituje ona w wiele elementów charakterystycznych dla kultury tajskiej. Dookoła miasta odbywa się procesja, na ulicach można obejrzeć tradycyjne przedstawienia i spróbować ulicznego jedzenia, np. kurczak lub kaczka przygotowany na parze, kleiste wafle ryżowe czy mandarynki. Na największą bitwę wodną można zaś natknąć się na Pukhet, największej wyspie Tajlandii. Na ulice wyjeżdżają wówczas pojazdy z cysternami z wodą, które nie żałują jej zarówno mieszkańcom, jak i turystom, i oblewają nią ich jednakowo intensywnie. Stanowi to dla turystów niepowtarzalną atrakcję. Niejednokrotnie swoje wycieczki do Tajlandii planują z rozmysłem właśnie w okolicach święta Songkran, by móc uczestniczyć w jego obchodach.

Niestety, ze względu na pandemię, zarówno w 2020, jak i 2021, huczne obchody Songran zostały odwołane.

Legenda o Songkran

Legenda głosi, że istniał  bóg o imieniu Brahma lub Kabilla Phrom, który uwielbiał się zakładać. Miał się dowiedzieć o małym chłopcu, który miał zaledwie 7 lat i był w stanie publicznie recytować pisma święte. Wiedząc o tym cudownym uzdolnieniu, bóg zapragnął sprawdzić wiedzę chłopca.  Zstąpił więc na ziemię i zadał chłopcu zagadkę. Bóg zaproponował mu zakład polegający na tym, że jeżeli będzie w stanie rozwiązać zagadkę, to bo odda mu swoją głowę. Jeśli jednak w ciągu siedmiu dni chłopcu nie uda się wymyślić prawidłowej odpowiedzi, straci on głowę na rzecz boga. Treść zagadki brzmiała następująco: gdzie aura osoby istniała rano, gdzie była w południe, a gdzie pojawiała się w nocy? Chłopiec zastanawiał się przez sześć dni. Nie potrafił jednak znaleźć odpowiedzi. Na szczęście, gdy leżał zrozpaczony pod palmami, podsłuchał, jak para orłów, samiec i samica, śmieją się, że wkrótce będą mogli ucztować, żywiąc się "ciałem chłopca", który nie będzie w stanie podać odpowiedzi. Wtedy chłopiec wpadł na rozwiązanie zagadki, chodziło o ciało. Rano na twarzy pojawiła się rzeczona aura, którą się obmywa, potem na piersi, następnie na nogach. Jako że bóg przegrał zakład, dotrzymał on danego chłopcu słowa i odciął sobie głowę. Jednak jego głowa nie mogła dotknąć ziemi, wierzono, że ta zacznie płonąć, w powietrzu wywoła deszcz, a morze przez nią wyschnie. Dlatego córki boga wzięły jego głowę i umieściły na podstawce. Córek miał on 7 i każda symbolizowała dni tygodnia. Każdego Nowego Roku, w dniu Songkran, siedem córek boga na zmianę przynosiło jego głowę i niosło ją w trakcie procesji wokół góry Sumeru, aby prosić o łaski. Kiedyś kolor festiwalu związany był z kolorem dnia tygodnia. Do tej pory Tajowie uznają, że pewne kolory są w konkretne dni szczęśliwe lub pechowe. W czasie Songkran Tajowie najczęściej ubierają się w kolorowe, kwieciste ubrania.